Skąd się biorą hemoroidy? Kto jest najbardziej na nie narażony?

Hemoroidy to często spotykana dolegliwość proktologiczna, która może nieść za sobą uciążliwe objawy, znacząco obniżające komfort życia. Świąd, pieczenie czy ból podczas oddawania stolca to tylko niektóre z symptomów tego schorzenia. Skąd bierze się choroba hemoroidalna i jak sobie z nią radzić?

Co to są hemoroidy?

Hemoroidy to fizjologiczny element struktury naczyniowej odbytu. Ich celem jest usprawnienie kontrolowania stolca i gazów. Jeśli zachowują prawidłową budowę, nie dają żadnych nieprzyjemnych objawów^[1].

Problem zaczyna się w momencie, gdy z różnych przyczyn owe kieszonki naczyniowe ulegają powiększeniu, co powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Takie powiększenie hemoroidów nazywane jest chorobą hemoroidalną i powinno zostać poddane diagnostyce i leczeniu^[2].

Przyczyny hemoroidów

Przyczyną, która wpływa bezpośrednio na powiększanie się guzków krwawniczych, jest powtarzające się regularnie lub stałe zwiększenie ciśnienia w naczyniach, w których się one znajdują. Podwyższone ciśnienie prowadzi do ścieńczenia ścian naczyń i sprawia, że krew nie ma możliwości swobodnego odpływu z guzków.

Może być to spowodowane^[1]:

• nawracającymi zaparciami lub biegunkami,
• siedzącym trybem życia/pracy,
• nieprawidłową dietą, która przyczynia się do zaparć,
• niedostatecznym nawodnieniem,
• przebytymi zabiegami okolicy odbytu,
• niektórymi aktywnościami fizycznymi (kolarstwo, jazda konna, podnoszenie ciężarów),
• chorobami układu pokarmowego (m.in. Leśniowskiego i Crohna, IBS, wrzodziejące zapalenie jelita).

Najczęstsze objawy hemoroidów

Hemoroidy mogą początkowo zupełnie nie dawać o sobie znać. Objawem, który zwykle skłania pacjentów do wizyt u specjalisty, jest jasnoczerwona krew na papierze toaletowym podczas podcierania się po oddaniu stolca. 

Inne objawy, takie jak świąd oraz pieczenie często są bagatelizowane przez pacjentów i dopiero krew zmusza ich do zasięgnięcia porady lekarskiej.

Charakterystyczne dla hemoroidów są również^[1]:

• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• ból podczas oddawania stolca,
• dyskomfort podczas siedzenia,
• śluz na stolcu.

Zdarza się, że przy hemoroidach bardziej zaawansowanych (od II stopnia) wyczuwalne są twarde, guzkowate zmiany wokół odbytu (np. w czasie czynności higienicznych).

Warto pamiętać o tym, że bagatelizowanie problemu może nie tylko zaostrzyć już odczuwane dolegliwości, ale przyczynić się do znacznie poważniejszych, tj. zakrzepica lub zapalenie guzków krwawniczych. Dlatego z wątpliwościami warto udać się do lekarza.

Leczenie hemoroidów

Leczenie hemoroidów we wczesnym stadium opiera się przede wszystkim na zmianie trybu życia. Warto wprowadzić lekkostrawną dietę, bogatą w błonnik pokarmowy i wykluczającą produkty wysoko przetworzone, tłuste, słodkie i mocno pikantne, a także uwzględnić odpowiednią podaż wody (1,5 do 2 l dziennie). 

W ten sposób można wpłynąć na poprawę perystaltyki i regulację procesów formowania stolca. Dieta taka ma być przede wszystkim profilaktyka zaparć, które są nie tylko czynnikiem ryzyka występowania hemoroidów, ale mogą prowadzić do zaostrzenia stanu już istniejących guzków krwawniczych.

Wśród innych rozwiązań z zakresu trybu życia zalecane jest^[2][3]:

• ograniczenie długotrwałego siedzenia – np. poprzez możliwie częste przerwy podczas wykonywania pracy biurowej, zaniechanie przesiadywania przed telewizorem itp.,
• prawidłową higienę – zamianę papieru toaletowego na delikatne chusteczki nawilżane lub zrezygnowanie z podcierania, na rzecz podmywania się po każdym skorzystaniu z toalety,
• trening mięśni dna miednicy – wzmocnienie mięśni krocza i odbytu wpływa na proces defekacji,
• zmiana pozycji na toalecie – uzyskanie pozycji kucznej poprzez podłożenie podnóżka pozwala masom kałowym na szybsze i łatwiejsze opuszczenie końcowego odcinka jelita grubego poprzez jego wyprostowanie,
• nasiadówki ziołowe – stosowanie roztworów z kory dębu, rumianka, nagietka czy szałwi, które mają działanie przeciwzapalne i ściągające,
• preparaty apteczne – np. krem doodbytniczy Procto-Glyvenol® i czopki Procto-Glyvenol® zawierające substancje przeciwzapalne, a także przeciwświądowe (tribenozyd) oraz miejscowo znieczulające (lidokaina),

Jeśli jednak powyższe metody nie przynoszą żadnych rezultatów lub w czasie ich stosowania objawy hemoroidów nasilają się, należy bezzwłocznie udać się do specjalisty proktologa. 

Może on zaproponować jedną z metod zabiegowych walki z hemoroidami^[4]:

• skleroterapia – wstrzyknięcie w śluzówkę hemoroidu substancji powodującej zamykanie naczyń krwionośnych, wywołując jego niedokrwienie i obumarcie,
• opaskowanie – przy pomocy gumowych opasek lub okrężnych staplerów zamyka się naczynia doprowadzające krew do hemoroida i w efekcie jego samoistne usunięcie z odbytu,
• laseroterapia, krioterapia, zabiegi mikrofalowe,
• metoda DGHAL – RAR – pojedyncze podwiązanie tętnic pod kontrolą USG z dopplerem.

Metody zabiegowe są dobierane indywidualnie pod kątem zaawansowania choroby hemoroidalnej i nasilenia odczuwanych przez pacjenta dolegliwości. Lekarz podczas konsultacji na podstawie wyników badań i wywiadu zaproponuje odpowiednią metodę leczenia.

Artykuł zawiera informacje na temat:

• Leków dostępnych bez recepty:

Nazwa produktu leczniczego: (A) Procto-Glyvenol, 400 mg + 40 mg, czopki. (B) Procto-Glyvenol, (50 mg + 20 mg)/g, krem doodbytniczy. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: (A) Tribenozyd (Tribenosidum), lidokaina (Lidocainum). (B) Tribenozyd (Tribenosidum), lidokainy chlorowodorek (Lidocaini hydrochloridum). Dawka substancji czynnej: (A) 1 czopek zawiera 400 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 40 mg lidokainy (Lidocainum). (B) 1 g kremu doodbytniczego zawiera 50 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 20 mg lidokainy chlorowodorku (Lidocaini hydrochloridum). Postać farmaceutyczna: (A) Czopki. Żółtawobiałe, stożkowatego kształtu czopki, jednolite, bez pęknięć, lekko tłuste, niemiękkie. (B) Krem doodbytniczy. Biały, jednorodny krem o słabym, charakterystycznym zapachu. Wskazania do stosowania: (A, B) Miejscowe leczenie zewnętrznych i wewnętrznych hemoroidów. Podmiot odpowiedzialny: (A, B) Recordati Ireland Ltd., Raheens East, Ringaskiddy, Co. Cork, Irlandia.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

PL-PROCTG-0058

[Artykuł sponsorowany]

Bibliografia:

1. Obcowska A., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa, Borgis – Nowa Medycyna 2/2016
2. Hemorrhoids and what to do about them – Harvard Health [na:] „Harvard Health”, https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/hemorrhoids_and_what_to_do_about_them, dostęp 11.12.2024 r
3. Natural remedies for hemorrhoids – Harvard Health [na:] „Harvard Health”, https://www.health.harvard.edu/blog/natural-remedies-for-hemorrhoid-2021022321942, dostep 11.12.2024
4. MOTT, Timothy, LATIMER, Kelly, et EDWARDS, Chad. Hemorrhoids: diagnosis and treatment options. American family physician, 2018, vol. 97, no 3, p. 172-179.